Het afspiegelingsbeginsel

Hoe werkt het afspiegelingsbeginsel?

Het afspiegelingsbeginsel betekent dat een organisatie medewerkers met een uitwisselbare functie in dezelfde vestiging indeelt in 5 leeftijdsgroepen. Bij een reorganisatie worden werknemers die binnen deze leeftijdsgroepen het laatst in dienst kwamen als eerste ontslagen, en zo verder.

• Van 15 tot 25 jaar
• Van 25 tot 35 jaar
• Van 35 tot 45 jaar
• Van 45 tot 55 jaar
• Van 55 jaar en ouder

Daarnaast moet een bedrijf bij het reorganiseren ervoor zorgen dat de verhouding tussen de leeftijdsgroepen voor en na het ontslag zoveel mogelijk gelijk blijft. Dat betekent dat de meeste ontslagen vallen in de leeftijdsgroep met het grootste aantal werknemers en de minste ontslagen in de groep met het kleinste aantal werknemers.
Er geldt een aantal uitzonderingen op het afspiegelingsbeginsel. Bijvoorbeeld als je in de zorg werkt. Of als je een unieke functie hebt. Wij adviseren daarom om advies over de afspiegeling te vragen aan een jurist. Zodat je advies op maat krijgt.

Wat is een uitwisselbare functie?

Als we bij afspiegeling spreken over uitwisselbare functies, dan gaat het om de kerntaken. Daarbij spelen functie-vereisten zoals diploma’s, vaardigheden en competenties een grote rol. Ook qua beloning moeten de functies gelijkwaardig zijn. Zit er meer dan een salarisschaal of functiegroep tussen de functies? Dan is de aanname al snel dat het niveau en de vereisten ook anders zijn. Voor uitwisselbaarheid bij afspiegelen is nodig dat je de functie van jouw collega kunt uitvoeren en andersom. Je moet dus ook een functie kunnen uitvoeren zonder een opleiding te hoeven volgen of zonder minder taken uit te voeren. Een directiesecretaresse kan bijvoorbeeld de functie van afdelingssecretaresse vaak direct vervullen, maar andersom niet. Deze functies zijn dan niet uitwisselbaar onder het afspiegelingsbeginsel.

Afspiegelen gaat om functies, niet om werknemers

De uitwisselbaarheid bij afspiegelen gaat niet om uitwisselbare werknemers, maar om uitwisselbare functies. Als jouw achtergrond of diploma’s toevallig goed passen bij een andere functie, dan maakt dat die functie niet uitwisselbaar. Het uitgangspunt bij afspiegelen is dat je een uitwisselbare functie vrijwel direct kunt overnemen. Ook als alleen een korte inwerk- of overdrachtsperiode nodig is, kunnen functies uitwisselbaar zijn.

Hoe hoor ik of ik boventallig ben?

Als je door afspiegeling je baan verliest, word je boventallig. Als je boventallig wordt vertelt je werkgever dat tijdens een aanzeggesprek. Hij vertelt dan ook vanaf wanneer de boventalligheid ingaat. Het is gebruikelijk dat de werkgever boventalligheid na afspiegeling ook schriftelijk bevestigt. Soms is er in het kader van een reorganisatie een sociaal plan. Is het sociaal plan staat wat je rechten en plichten zijn als je boventallig wordt. Voordat de werkgever echt overgaat tot ontslag moet hij onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de werknemer in een passende functie te plaatsen. Deze herplaatsing moet dan gebeuren binnen een redelijke termijn, al dan niet met behulp van scholing. Denk hierbij aan het aanbieden van loopbaanbegeleiding, gesprekken met Personeelszaken of het aandragen van contacten uit zijn netwerk.