Wat zijn mijn rechten en plichten bij overwerken?

Overwerken roept vaak vragen op bij werknemers en werkgevers. Het is goed om te weten wat je rechten en plichten zijn als het gaat om overwerk en het arbeidsrecht. In dit artikel behandelen we de verschillende onderwerpen die belangrijk zijn bij overwerken.

Voorbeeld

Je werkt al heel lang bij de supermarkt bij jou in het dorp. Door een griepvirus zijn een flink aantal collega's ziekgemeld. Om het werk toch gedaan te krijgen, zegt jouw werkgever dat je moet komen overwerken. Je vraagt je af of jouw werkgever jou wel mag verplichten om over te werken. En je wil weten hoeveel salaris je daarvoor krijgt. Of dat je de overgewerkte uren vrij mag nemen op een ander moment.

Wat is overwerken?

Je werkt over als je buiten de normale werktijden of de afgesproken werkuren werkt. Je werkt dan bijvoorbeeld extra uren om werk af te krijgen of om werk van een zieke collega over te nemen. Dit kan op een doordeweekse dag, in het weekend, in de avond of in de morgen. Vaak krijg je extra betaald voor gewerkte overuren of tijd-voor-tijd.

Moet ik verplicht overwerken?

Je werkgever mag je niet zomaar verplichten om over te werken. Maar wel als het in je arbeidsovereenkomst of cao staat. Ook als je werkgever een goede reden heeft, zoals een bijzondere situatie bij het bedrijf, kan het normaal zijn om over te werken. Goede redenen zijn bijvoorbeeld onverwachte drukte, een collega die ziek is of een belangrijke deadline die gehaald moet worden. Het is belangrijk om je arbeidsovereenkomst en cao te bekijken om te weten of je verplicht bent om over te werken. Als hierover niets is opgeschreven, bespreek je dit met je werkgever en maak je duidelijke afspraken over de verwachtingen en jouw mogelijkheden. Zelfs bij een goede reden moet de werkgever rekening houden met jouw persoonlijke situatie.

Overuren uitbetalen of compenseren

Als je fulltime in dienst bent

Voor fulltime werknemers moeten overuren vaak gecompenseerd worden. Deze compensatie kan in geld worden uitbetaald, of in tijd-voor-tijd zodat je later vrij kunt nemen. Het is heel belangrijk om goed te checken wat hierover is afgesproken. Ook is het belangrijk om te weten wie het besluit nam om over te werken. Als de werkgever het besluit nam, is compensatie vaak verplicht. Als de werknemer het besluit nam, is compensatie niet altijd verplicht.

Als je parttime in dienst bent

Voor parttime werknemers moeten overuren op dezelfde manier behandeld worden als voor fulltime werknemers. Je hebt dus recht op dezelfde compensatie voor overuren, of je nou parttime of fulltime werkt. Dit is in lijn met een uitspraak van het Europees Hof waarin staat dat parttimers niet anders behandeld mogen worden dan fulltimers. Het is belangrijk om je cao of arbeidsovereenkomst te lezen voor specifieke afspraken over overuren en compensatie.

Krijg ik een extra vergoeding voor overwerk?

Een extra vergoeding voor overwerk is volgens de wet niet verplicht, maar wel als dit in een cao is vastgelegd. De hoogte van de toeslag is per bedrijf en sector anders. Check je cao of individuele arbeidsovereenkomst om te zien of en hoeveel extra vergoeding je hoort te krijgen.

Overuren compenseren in tijd-voor-tijd

Ja, maar alleen als dit is vastgelegd in je arbeidsovereenkomst of cao. Je werkgever kan niet alleen bepalen dat alle overuren in vrije tijd worden opgenomen. Dit soort afspraken moeten duidelijk overeengekomen worden en zijn meestal onderdeel van collectieve arbeidsafspraken.

Praktische tips en verdere stappen

  • Maak duidelijke afspraken met je werkgever over hoe overuren worden behandeld.
  • Check je cao of arbeidsovereenkomst voor de richtlijnen en overleg als dat nodig is met je werkgever.
  • Heb je juridische hulp nodig? Stichting Achmea Rechtsbijstand staat klaar om je te helpen met deskundig advies.

Veelgestelde vragen bij overwerken

Moet ik tijd-voor-tijd dagen opnemen?
Je werkgever mag je niet verplichten om tijd-voor-tijd dagen op te nemen, zoals dat ook geldt voor reguliere vakantiedagen. Dit moet je samen afspreken met je werkgever en jullie moeten het er allebei mee eens zijn.
Kunnen opgebouwde overuren vervallen?
Soms kunnen vervallen opgebouwde vervallen. Dit hangt af van de afspraken in je cao of arbeidsovereenkomst. Er kunnen afspraken zijn over het aantal overuren dat je mag opsparen of de tijd waarbinnen deze opgenomen moeten worden. Maar het is belangrijk om te weten dat de werkgever loon moet betalen voor de gewerkte overuren en dat je dit loon vijf jaar lang kan opeisen. Dit betekent dat je als werknemer recht hebt op uitbetaling van opgebouwde overuren binnen deze tijd. Zelfs als er afspraken zijn over het vervallen van overuren.
Betaal ik belasting over overuren en overwerktoeslagen?
Overuren en eventuele overwerktoeslagen worden belast. Dit kan ervoor zorgen dat je in een hoger belastingtarief valt. Dat betekent dat je netto misschien iets minder overhoudt van je overwerkvergoeding dan verwacht.
Bouw ik vakantiegeld op over mijn gewerkte overuren?
Vakantiegeld wordt meestal opgebouwd over je normale arbeidstijd. Maar als je structureel overwerkt, kan dit ook gelden voor je overuren. Dit hangt af van de afspraken in je cao of arbeidsovereenkomst.
Hoe zit het met overwerkvergoeding bij ziekte en vakantie?
Tijdens ziekte heb je vaak recht op doorbetaling van je basisloon. En in sommige gevallen ook het gemiddelde aan overwerkvergoeding als dit structureel onderdeel is van je inkomen. Tijdens vakanties geldt een vergelijkbare regel; overwerkvergoeding tijdens je vakantie hangt af van wat is vastgelegd als structureel onderdeel van je salaris.