Ik ben onterfd, wat kan ik doen?
Als iemand overlijdt, gaat de erfenis vaak naar de partner en (indien van toepassing) kinderen. Hier kunnen uitzonderingen op gemaakt worden. Dit staat dan beschreven in het testament. Daarin kan ook staan dat iemand juist geen erfenis ontvangt. Die persoon is dan onterfd. In dit artikel lees je wat je kunt doen als je onterfd bent en welke rechten je nog wel hebt.
Voorbeeld
Onlangs is je vader overleden. Je gaat naar de notaris om de erfenis te regelen. De notaris vertelt je dat je het testament niet mag inzien. Je wilt weten of dit betekent dat je onterfd bent en waar je recht op hebt.
Onterven kan alleen via het testament
In Nederland kun je alleen in een testament een potentiële erfgenaam, bijvoorbeeld een echtgenoot of eigen kind, onterven. Je bent als 'echtgenoot van' of 'kind van' dus erfgenaam als er geen testament is opgesteld. Daarom is het belangrijk om te achterhalen of er daadwerkelijk (g)een testament ligt. Je kunt gemakshalve bij de notaris om de hoek aankloppen die dit voor je nakijkt. Of je kunt zelf gratis een onderzoek laten uitvoeren bij het Centraal Testamentenregister (CTR). Je hebt hiervoor een afschrift van de overlijdensakte van de overledene nodig. Binnen een week mag je een reactie van het CTR verwachten. In het CTR-overzicht staat of er ooit een testament is opgesteld door de overledene. En zo ja, bij welk notariskantoor dat was.
Inzage in het testament
Een testament treedt in werking vanaf het moment van overlijden. Staat in het CTR-overzicht dat er een testament is? Neem dan contact op met de notaris voor inzage in het testament. Weigert de notaris inzage in het testament of geeft hij aan dat jouw naam niet in het testament staat? Dan kun je ervan uitgaan dat je onterfd bent. Met andere woorden: je bent geen erfgenaam.
Wat zijn je rechten als onterfde?
Als onterfde echtgenoot heb je inderdaad geen rechten meer, ook niet op een legitieme portie. Als onterfd kind heb je wel rechten:
- Recht op inzage in de financiën van de overledene
- Recht op de legitieme portie
De legitieme portie
Een legitieme portie is de helft van het kindsdeel waar je recht op hebt als je niet onterfd zou zijn.
Een voorbeeld
De moeder van Jan en Carla overlijdt. Zij was de langstlevende ouder. Jan is tot erfgenaam benoemd, Carla is onterfd. Normaal gesproken heeft Carla recht op ½ deel van de erfenis van haar moeder. Vanwege de onterving heeft Carla recht op ¼ deel van de erfenis (de helft van ½).
Carla heeft daarnaast recht op inzage in de financiën van haar moeder (de erflaatster). Dit is nodig om de hoogte van haar recht op de legitieme portie te bepalen. De financiële gegevens kan zij opvragen bij haar broer Jan, omdat hij erfgenaam is. Of – indien in het testament benoemd en door de desbetreffende persoon is aanvaard – de executeur. Na inzage in de stukken kan Carla de hoogte van haar legitieme portie berekenen.
Aanspraak maken op de legitieme portie
De legitieme portie is alleen een vordering in geld (nooit in spullen). Een beroep doen op de legitieme portie moet binnen 5 jaar na overlijdensdatum gebeuren. Dit kun je doen door de executeur of erfgenaam een brief te sturen. Daarin staat dat je een beroep doet op de legitieme portie en inzage wilt in de financiën van de erflater. Zodra je de informatie ontvangt, kun je de legitieme portie (laten) berekenen, bijvoorbeeld door een accountant of notaris.