Maatschappij

Na de Coronajaren was er in 2022 ook veel aan de hand in de maatschappij

Denk hierbij aan de stijgende prijzen en leveringsproblemen door de oorlog in Oekraïne, de enorm gestegen energieprijzen en bijvoorbeeld de personeelstekorten. Dit zagen we ook terug in de juridische hulpvragen. Zo was het aantal geschillen met energiemaatschappijen nog steeds hoog, was er weer een flinke stijging van het aantal zaken over consumentenkoop en steeg ook het aantal bouwzaken wederom. 

Aantal hulpvragen rondom consumentenkoop steeg met 18% 

In 2022 hebben consumentenaankopen weer tot meer geschillen geleid dan voorgaande jaren. Na een afname in 2019 (8.450 hulpvragen) stijgt sinds 2020 het aantal conflicten over aankopen. Ontvingen wij in 2021 10.799 hulpvragen, inmiddels is dit opgelopen tot 12.707. Een toename van maar liefst 18%. De trend dat men steeds meer (online) aankopen doet zet door. Aankopen blijken vervolgens niet aan de verwachtingen te voldoen of aankopen worden door leveringsproblemen veel later of helemaal niet geleverd. 

Aantal zaken consumentenkoop

Ook in 2022 veel energiegeschillen 

Nog nooit waren er zoveel geschillen met energiemaatschappijen als in 2021 en 2022. Veel mensen kregen te maken met de enorm gestegen energiekosten. In 2021 zagen we al een stijging van de energiegeschillen, in 2022 zette dit door. De geschillen gaan bijvoorbeeld om de opzegging van energiecontracten (377 hulpvragen), de saldering van zonnepanelen (93 hulpvragen) en dubieuze energiebemiddelaars (98 hulpvragen). 

Aantal geschillen met energiebedrijven

Ook verduurzaming leidt tot juridische hulpvragen 

Duurzaamheid en bijvoorbeeld maatregelen om de eigen woning te verduurzamen zijn voor veel mensen belangrijk geworden, ook in het licht van de enorm gestegen energieprijzen. Helaas zien we dat dit ook kan leiden tot juridische geschillen.  

In 2022 steeg het aantal geschillen over zonnepanelen met meer dan 100% 

De geschillen werden veroorzaakt door bijvoorbeeld leveringsproblemen, slecht werk van bedrijven die in het gat sprongen om zonnepanelen te plaatsen, faillissement van de leverancier of door te weinig vakmensen, waardoor vertraging en een mindere kwaliteit ontstaat. En ook de salderingsregeling en btw-teruggave leidde tot juridische vragen bij consumenten.

Geschillen over zonnepanelen 

Flinke toename van geschillen over warmtepompen en airco’s 

Steeg het aantal zaken over warmtepompen en airco’s in 2021 al tot meer dan 700, in 2022 liep dit verder op tot bijna 900 hulpvragen. Ook hier zien we leveringsproblemen, maar ook bijvoorbeeld geschillen die gaan over geluidsoverlast van de warmtepomp of airco van de buren.

Geschillen over warmtepompen en airco’s 

Aantal geschillen over elektrische auto’s zagen we stijgen in 2022 

Hoewel de absolute aantallen hier niet groot zijn, zagen we wel een toename van 39%. De hulpvragen over elektrische auto’s gaan vooral om problemen met de aankoop, reparaties of de actieradius die tegenvalt.

Geschillen over elektrische auto’s 

Veel mensen worden geraakt door online fraude   

Online fraude kan ons allemaal overkomen en de gevolgen zijn niet te onderschatten. Maar liefst 2,5 miljoen mensen per jaar worden hierdoor geraakt (cijfers CBS) en 1 op de 3 mensen ondervindt hierdoor psychische of financiële problemen.   

Er is een weg naar een oplossing

Om mensen verder te helpen hebben verschillende partijen met elkaar gesproken om acties te ondernemen. Zo hebben banken op 4 januari 2021 een regeling afgesproken voor gedupeerden om geld terug te kunnen vorderen. Iedereen kan bij een aantoonbare online fraude binnen Nederland tot 13 maanden na aangifte de procedure ‘Niet Bancaire Fraude’ aanvragen. Hierdoor krijgt de ontvanger van het fraudegeld de mogelijkheid om het geld terug te storten. Doet deze persoon dat niet, dan wordt zij of hij met naam, adres en woonplaats bekend gemaakt bij de gedupeerde van de online fraude.  

Ook deze partijen kunnen mensen helpen bij online fraude 

Naast de genoemde regeling hebben partijen zoals wij als Stichting Achmea Rechtsbijstand (voor rechtsbijstandverzekerden) en bijvoorbeeld deurwaarderorganisatie LAVG (voor niet-verzekerden) een oplossingsroute ingericht om fraudegeld terug te eisen. Dat gebeurt via een incassoprocedure (civiele route). Ondanks dat online fraude ook in de media regelmatig aandacht krijgt blijkt uit gegevens dat nog relatief weinig mensen gebruik maken van deze route.  

Er is een goede mogelijkheid om je geld terug te krijgen na online fraude

We vinden het belangrijk om meer bekend te maken hoe succesvol een civiele vordering kan zijn als het gaat om online fraude. In het 4e kwartaal van 2022 zijn de eerste uitspraken geweest van de rechter over vorderingen volgend uit Whatsappfraude. Hierin zijn gedupeerden in het gelijk gesteld. De rechter bepaalde dat wanneer iemand geld overmaakt onder valse voorwendselen de ontvangende rekeninghouder alles moet terugbetalen. Dit is ook het geval als de andere partij aangeeft alleen een tussenpersoon te zijn geweest. Je staat in je recht om na online fraude je geld terug te eisen bij de rekeninghouder aan wie je het geld hebt overgemaakt. We zien hetzelfde bij fraude op marktplaatsen. Komt een verkoper zijn verplichting niet na, dan moet je als gedupeerde je geld terug ontvangen. Als dat niet vrijwillig gebeurt veroordeelt de rechter de andere partij tot terugbetaling inclusief alle gemaakte kosten. Gelukkig zien we in de praktijk dat in zeker 50% van dit soort gevallen een gang naar de rechter niet nodig is. We zien dan na een ingezette incassoprocedure dat de tegenpartij binnen een jaar uit eigen beweging het verschuldigde bedrag betaalt of via een betalingsregeling begint af te lossen.

Hulpvragen whatsapp fraude en online oplichting

Juridische hulp rondom Corona meer naar de achtergrond 

De afgelopen jaren was Corona oorzaak van veel juridische hulpvragen. Of het nu ging om een dreigend ontslag door een tekort aan werk, het annuleren van een geboekte reis of feestzaal of oplopende gemoederen door het vele thuiswerken: Corona speelde een grote rol bij de juridische problemen van de afgelopen jaren. In 2022 nam het aantal juridische vragen die te maken hebben met Corona flink af. De juridische vraagstukken die nu nog spelen en een directe link met Corona hebben gaan over reiszaken (227), afgesloten overeenkomsten (111) en vliegvertragingen (98).   

Aantal Coronazaken