De zomervakantie is nog volop in gang. Dat betekent dat steeds meer werknemers op vakantie gaan, ook naar het buitenland. Werkgevers waarschuwen werknemers die op vakantie (willen) gaan naar landen waar code rood, oranje of geel geldt. Dit in verband met een risico op bestemming met het coronavirus (COVID-19). Hoe zit dit juridisch?
Veel werknemers hebben in 2019 al een vakantie geboekt voor de zomervakantie van 2020. In verband met het coronavirus was het lange tijd onzeker of deze vakantie ook door kon gaan. Op 15 juni zijn de grenzen geleidelijk aan weer open gegaan en blijkt het toch mogelijk om op vakantie te gaan. Werkgevers waarschuwen medewerkers dat het reisadvies kan wijzigen en geven aan dat een thuisquarantaine voor eigen rekening komt. U wilt weten of uw werkgever uw loon kan inhouden.
Het arbeidsrecht kent sinds 1 januari 2020 een nieuw uitgangspunt: ‘geen arbeid, wel loon’. Dat betekent dat een werknemer het loon krijgt, tenzij de werknemer de arbeid niet wil of kan verrichten en de oorzaak hiervan voor zijn rekening dient te komen.
Voor landen die vanuit de overheid code rood hebben gekregen geldt dat alle reizen worden ontraden. Als je toch afreist naar een land met code rood geldt bij thuiskomst een quarantaineverplichting ten gevolge van de coronamaatregelen van de overheid van 14 dagen. De werknemer die er bewust voor kiest om naar een land met code rood af te reizen weet dus dat van hem verwacht wordt dat hij bij thuiskomst in quarantaine gaat. De werknemer die niet thuis kan werken, kan zijn arbeid niet verrichten. Omdat de quarantaineverplichting op voorhand bekend is, is de werknemer zelf verantwoordelijk als hij niet kan werken. Een werkgever zal het loon dan ook niet doorbetalen tijdens de quarantaine. Dit is anders als de werknemer vanuit huis zijn volledige werkzaamheden kan verrichten.
De overheid raadt mensen af om te reizen naar landen waar code oranje geldt. Code oranje houdt namelijk in dat alleen noodzakelijke reizen zijn toegestaan. Vakantiereizen worden niet als noodzakelijk gezien. Als een werknemer toch besluit af te reizen naar een gebied met code oranje moet hij bij thuiskomst direct 2 weken in quarantaine in verband met het risico op besmetting met het coronavirus (COVID-19). Net als bij code rood wist de werknemer op voorhand dat er een quarantaineplicht was. De werknemer heeft geen recht op loon als hij niet thuis kan werken tijdens de quarantaine. Eventueel kan de werknemer wel extra verlof opnemen.
Code geel houdt in dat er geen andere risico’s zijn dan in Nederland. De extra waarschuwing is echter wel dat een werknemer zich goed voor moet bereiden en extra op moet letten op vakantie (denk hierbij aan lokale coronamaatregelen zoals het verplichte gebruik van een mondkapje). In beginsel geldt er bij thuiskomst geen quarantaineverplichting. Een werknemer kan na zijn vakantie gewoon weer aan het werk (tenzij hij klachten heeft gerelateerd aan het coronavirus).
De situatie kan in een vakantieland met code geel echter wel snel veranderen. Dat betekent dat het reisadvies ook tijdens de vakantie aangepast kan worden. Een land of regio waar bij vertrek code geel geldt, kan tijdens de vakantie ineens code oranje worden als het aantal besmettingen met COVID-19 oploopt. De werknemer die thuiskomt moet dan alsnog in quarantaine. Vraag is echter wel of dit een gebeurtenis is die in de risicosfeer van de werknemer valt. Aan de ene kant wordt reizen niet afgeraden bij vertrek, aan de andere kant wordt er wel gewaarschuwd voor een tweede golf en zijn er ook werkgevers die de werknemers voor vertrek waarschuwen. De kans is dan aanwezig dat je als werknemer geen recht hebt op loon als je tijdelijk niet kunt werken door de quarantaineverplichting. Het brengt dus een risico met zich mee. Op dit moment is het nog onduidelijk hoe een rechter hierover zal oordelen.